Vezelteelt: de circulaire oplossing?

"Wat op het eerste gezicht een technische bijeenkomst leek, ontpopte zich donderdag 20 maart tot een bruisende discussie in de raadszaal van Gooise Meren. 59 agrariërs, woningcorporaties en projectontwikkelaars kwamen samen om een lokale, circulaire biobased keten voor isolatiematerialen te verkennen. De dynamiek en innovatieve ideeën maakten de avond tot een inspirerende stap richting een duurzamere toekomst".

Samenwerking als sleutel tot succes

Alje Kuiper, kwartiermaker circulaire economie, opende de avond met een krachtige boodschap: "Vanavond gaan we op zoek naar inzichten, succesfactoren en nieuwe samenwerkingsverbanden. Het is geen gelopen race, het is niet iets wat individueel aangepakt en opgelost kan worden. Alle partners uit de keten zijn nodig om dit voor elkaar te krijgen”. Wethouder circulaire economie Barbara Boudewijnse benadrukte de urgentie van de transitie naar een circulaire economie: "Deze transitie is niet te stoppen. De vraag is niet óf het gebeurt, maar wanneer en hoe. Dit biedt perspectief voor lokale ondernemers en schept nieuwe werkgelegenheid".

Het zou een win-win model kunnen zijn

Lisdodde, een inheemse plant, blijkt een ideale grondstof voor isolatiemateriaal. Het groeit goed op natte veengrond, voorkomt bodemdaling, zuivert water en is brandwerend. Bovendien vermindert het de CO2-uitstoot door lokaal transport.

De werkgroep, bestaande uit boeren, verwerkers, bouwers en financiële partners, onderzoekt de haalbaarheid van deze lokale keten. Boeren zoeken naar nieuwe verdienmodellen, terwijl woningcorporaties duurzame isolatie zoeken voor duizenden woningen. NOS verslaggever economie, Eva Wiessing, was aanwezig om werkgroepleden aan de tand te voelen.

Praktijkervaringen en uitdagingen

Boer Wilko Kemp deelt zijn ervaringen met lisdoddeteelt: "Zelf had ik nooit bedacht om lisdodde te zaaien, maar toen ik de vraag van Waternet kreeg, zei ik direct: ‘ja’. Voorheen was dit een nat stuk weiland waar af en toe vee graasde, nu heb ik anderhalve hectare met lisdodde". Jeroen Vrolijk van de Struunhoeve wijst op de noodzaak van certificering voor grootschalige toepassing: "Het is fantastisch om te innoveren, maar we lopen er wel tegenaan dat lisdodde, net als vlas en vezelhennep, voor grotere bouwprojecten gecertificeerd moet worden". Thymo Hulst van Coen Hagendoorn Bouwgroep ziet de potentie voor opschaling en CO2-reductie: "Het is duidelijk dat we íets moeten gaan doen. Deze grondstof is hernieuwbaar, biobased en put de aarde niet uit. Wij delen dezelfde maatschappelijke opgave om de CO2-uitstoot te verminderen als de ongeveer zeventig woningcorporaties waarvoor wij woningen renoveren en verduurzamen".

De toekomst is biobased

Jurn de Winter van woningcorporatie de Alliantie benadrukt de voordelen van biobased isolatie: "Biobased materialen zijn bovendien veel prettiger om mee te werken dan bijvoorbeeld glaswol of PUR. Ook voor huurders zijn de voordelen groot: in de zomer blijft een woning met biobased isolatie langer koel. We zien de schaalvergroting steeds verder op gang komen". Imme Groet van Building Balance wijst op de nationale steun voor biobased bouwen en de noodzaak van duidelijke regelgeving: “De bouwregelgeving wordt door het ministerie van Binnenlandse Zaken opgesteld en vereist waar het materiaal aan moet voldoen. Testen met stro, houtvezel en vlas zijn uitgevoerd door onderzoekbureaus en gecertificeerd door de NEN. Certificering kan een lang proces zijn. Als één aspect wordt aangepast na certificering moet er weer opnieuw getest worden. Een tussenoplossing zou kunnen zijn om experimenteerbepalingen neer te zetten voor specifieke pilots. Maar nu zit dit traject met lisdodde nog in een voorstadium”.

Volgende stappen

Rabobank Gooi en Vechtstreek, vertegenwoordigd door directeur Monique Jacobs, steunt het initiatief financieel: "Ik zie dat agrariërs steeds meer op zoek gaan naar andere verdienmodellen zoals het starten van een camping of een kaasmakerij omdat er enorme onzekerheid heerst over het huidige verdienmodel en de wetgeving die dreigt te komen. Wij kunnen als Rabobank daar geen antwoord op geven maar we kunnen wel meedenken. Vandaar dat we dit initiatief van harte ondersteunen met financiële bijdragen voor de minimaster en werkgroep”.

De werkgroep presenteert begin mei 2025 het projectplan, inclusief een actieplan als besloten wordt dat dit project doorgang kan vinden. Het doel is om in 2026 te starten met

15 hectare lisdoddeteelt, waarmee naar verwachting 1.000 woningen geïsoleerd

kunnen worden. De aanpak is gefaseerd: eerst starten enkele agrariërs met 1 à

2 hectare om ervaring op te doen, waarna in 3 tot 4 jaar kan worden

opgeschaald naar 80 hectare.

Aansluiten

De werkgroep zoekt nog meer partners om deze duurzame revolutie te realiseren. Ben je actief in de keten en wil je bijdragen? Neem dan contact met ons op!

Dank aan alle genodigden!

Gemeenten Gooise Meren, Wijdemeren en Amsterdam, Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, Waternet, Provincie Noord-Holland, Rabobank Gooi en Vechtstreek en ledenraad, Agrarisch collectief Noord-Holland Zuid. melkveehouderij ter Beek, boerderij het Veldhoen, Pronk Loonwerk, Struunhoeve Agri bv, Stichting Wetlands Products, Building Balance, Woningcorporaties De Alliantie en Gooi en Omstreken, CFP Green Buildings, Windevelopment bv, Uppelschoten Real Estate, Slokker Bouwgroep bv, Aannemingsmij. bv Intersell, Mokveld Bouw & Onderhoud, Coen Hagedoorn Onderhoud bv, Bouwmarkt Baarn bv, Bureau Bos, Bedrijvenvereniging FIN, Innivity, Food in Transition, Stichting Land vol Liefde, Energie coöperatie Wattnu, Avans Hogeschool (onderzoeksopdracht: succesvol toepassen biobased bouwmaterialen voor Heijmans).