"Weet je dat de boeren in Gooise Meren al best duurzaam bezig zijn?", begint kwartiermaker Kees Hogenbirk zijn betoog. "Nergens megastallen en alle boeren zijn bezig met het maken van plannen om overeind te blijven en manieren te bedenken om te voldoen aan bestaande en toekomstige regels en stikstofnormen".
Kees bezocht afgelopen zomer namens onze beweging tien boerenbedrijven in Gooise Meren. Het zijn met name boeren die melk- en of vleeskoeien houden. De dieren grazen onder andere op de weides tussen de A1 en het Naardermeer, uitkijkend op het Muiderslot of lopen op de weides langs de dijk bij Muiderberg. Fietsend langs de Overscheenseweg in Naarden wijst Kees naar het landschap aan de rechterkant van de weg. "Daar mogen de koeien grazen. Aan de andere kant van de weg, richting het Naardermeer, niet. Als ziet dat de boeren hier bezig zijn met nieuwe businessvormen. Achter die schuur is een opslag voor caravans, en hier in deze stal zit een opnamestudio die je kunt huren. Helemaal richting de snelweg, daar wil voormalig boer Willem Pieterse een voedselbos starten".
"De grootste uitdaging voor de boeren? Dat is het mestoverschot"
De grote uitdaging van het moment is het mestoverschot. Vanwege de Europese normen moeten boeren hun stikstofuitstoot beperken. Veel boeren voeren momenteel hun mestoverschotten tegen hoge kosten af als chemisch afval. Dit is geen houdbare oplossing voor de toekomst. Boeren denken na over wat ze kunnen doen om hun mestoverschot op te lossen. Ze zouden bijvoorbeeld minder vee kunnen houden waardoor ze minder mest produceren. Of nieuwe activiteiten kunnen opstarten om het inkomen aan te vullen. Op dit moment zie je dat boeren al sowieso veelzijdig zijn en er andere activiteiten naast doen. Soms door de partner, soms door de kinderen en soms in samenwerking met omwonenden. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld: kinderopvanglocatie, stalling voor caravans, boerderijwinkel, moestuinen of ‘uitpufplekken’ voor fietsers en toeristen.
Nieuwe ideeën voor oplossingen en diversificatie
De boeren denken ook na over mogelijke kostenbesparingen. “Denk aan kleine houten windmolens voor energie of mestoverschot inzetten voor biovergisting. Ook zijn er ideeën om mest te verpakken voor de verkoop aan particulieren of overheid.” Weer een andere invalshoek ligt op het terrein van toerisme en recreatie, zoals een kleine horecagelegenheid op het erf of een minicamping langs de mooie weggetjes langs de dijken en weilanden. Samengevat, boeren staan open voor nieuwe ideeën voor oplossingen en diversificatie. Veel nieuwe ideeën hebben echter wel een aanpassing nodig vanuit het oogpunt van vergunningen. Denk bijvoorbeeld aan de regel waarin staat dat het landschap open moet blijven. "Om oplossingen mogelijk te maken is eenzelfde open houding nodig van de andere belanghebbenden in het buitengebied”, aldus de kwartiermaker. "Denk aan de gemeente, provincie of water- en
natuurorganisaties".
"Gelukkig komen de gesprekken tussen alle belanghebbenden meer op gang. Zo heeft de gemeente samen met de boeren een aantal workshops, MiniMasters genoemd, georganiseerd. Daarnaast is de gemeente gestart met het vastleggen van een Voedselvisie, waarin doelen en kaders helder worden gemaakt. Een ding is duidelijk, kansen zijn er wel degelijk, maar het is belangrijk dat iedereen betrokken is, een open houding heeft en dat alle belangen zorgvuldig en met de juiste prioriteit meegewogen worden. En daar helpt onze beweging maar al te graag aan mee".
Tot slot was de kwartiermaker blij verrast met de warme ontvangst die hij bij de boeren kreeg. Ook was hij onder de indruk van de grote betrokkenheid die boeren lieten blijken voor hun omgeving: de liefde voor de natuur en hun dieren.
Pilot
Momenteel is onze kwartiermaker Alje Kuiper bezig met het voorbereiden van een lokale pilot om gewassen -rechtstreeks van boer naar woningcorporatie- te gebruiken voor isolerende maatregelen.
